Grondstoffencrisis: materiaalschaarste tot begin 2022 verwacht

Vanuit een breed nieuwsfront op zowel wereld, EU als nationaal niveau horen en zien wij ontwikkelingen die aangeven dat de huidige grondstofcrisis naar verwachting zeker tot begin 2022 aanhoudt. De hele metaalketen heeft hiermee te maken en dealen: zowel u, uw klanten en ook wij als uw partners voor staal, rvs en aluminium. Om uzelf en uw relaties te informeren, zetten we de ontwikkelingen en feiten voor u op een rij, inclusief bronvermelding.

De grondstoffen waren al schaarser door stopzetting en verlaging van de staalproductie in maart 2020 aan het begin van de Covid 19-crisis. Het onverwacht sterke herstel van de economie in China en vervolgens de VS en EU, leidt momenteel tot hamstergedrag bij bedrijven. Gevolg nog meer materiaalschaarste en dus ongekend hoge prijsniveaus. De vraag is of en zo ja, wanneer de productie van staal weer in balans komt met de vraag? Krijgen we te maken met een nieuwe ‘superyclus’ of komt er verkoeling? Ondertussen is en blijft het onze dagelijkse uitdaging om betrouwbaar in uw materiaalbehoefte te blijven voorzien.

Vraag naar grondstoffen blijft voorlopig hoog

In het FD van 30 mei 2021 vertelt een metaalhandelaar dat hij ‘zulke metaalschrootprijzen nog nooit heeft gezien’. De honger naar schroot als grondstof voor de productie van staal lijkt niet te stillen. Deze ondernemer kent ook de marktwet van mindere tijden en reserveert de huidige extra marges bewust voor de continuïteit van zijn bedrijf. Het reeds ingezette economisch herstel zorgde al voor een sterke opwaartse prijsstijging van erts tot staal coils; de vraag naar staal en navolgend rvs en aluminium wordt nog verder versterkt door productiehervattingen na het opheffen van Covid lockdowns.

Tevens kondigen China en de VS grote infrastructurele investeringen aan waarvoor staal meestal de drager is. Ook voor de hele energietransitie zijn veel metalen nodig. De vraag naar grondstoffen – ook hout, olie, tarwe, kunststoffen – blijft naar verwachting dus hoog, mits het economische herstel zich doorzet. De grondstoffen futuresindex van persbureau Bloomberg staat momenteel op het hoogste niveau sinds 2018, waardoor ook beleggers hun kans zien en volop speculeren.

Grondstoftekorten vrees voor Nederlandse bedrijven

Produceren op basis van beschikbare materialen in plaats van wat de klant wil. Dit beeld wordt onder andere aangegeven door een woordvoerder van de VDL Groep. In een FD interview van 31 mei 2021 vertelt deze persoon dat de ‘algehele schaarste aan materialen zorgwekkend’ is. Naast forse prijsstijgingen komen leveringen onder voorbehoud pas in december binnen. Een toeleverancier van VDL vult aan ‘grondstoffen in huis halen is een dagelijks gevecht’. De schaarste werkt op deze manier door in alle schakels in de keten.

Om productieprocessen op gang te houden, proberen veel bedrijven nu de nodige voorraad te kopen. Hamsteren lijkt de nieuwe norm. Deze problematiek dringt ook door in tal van andere sectoren, van bijvoorbeeld de meubelindustrie, installateurs en technische dienstverleners tot retailbedrijven. Een deel van de bedrijven kan de prijzen verhogen, vanwege contracten is dit echter niet overal mogelijk.

Hoop op snel en stevig economisch herstel

Alle seinen staan op groen voor een snel en stevig herstel van de economie in Nederland en de ons omringende landen. Lagere werkloosheidscijfers, een oplopende inflatie, een positief producentenvertrouwen volgens zowel het CBS als de NEVI en een herstellend consumentenvertrouwen: bijna alle onderliggende indicatoren zijn positief volgens ABN AMRO Insights van 4 juni 2021. De NEVI PMI index noteerde in mei met 69.4 een nieuw record in haar geschiedenis.

Zweepslag treft onze industrie

Fluctuaties in de vraag naar producten leiden tot aanzwellende schommelingen van de productie en voorraden in de toeleveringsketen. Vergelijk dit met een zweep: je haalt deze eerst langzaam naar achteren om vervolgens krachtig naar voren te bewegen. Dit ‘zweepslag- effect’ wordt ook wel ‘bullwhip-’ of ‘opslingereffect’ genoemd, aldus sectoreconoom industrie Albert Jan Swart van ABN Amro.

Wat gebeurde in de staalketen, is dat staalproducenten hun productie aan het begin van de Covid 19-periode terugschroefden of zelfs stopten om zo werkkapitaal te besparen; de zweep naar achteren. Corona was immers totaal nieuw en de economische verwachtingen onzeker. In mei 2020 herstelde de Chinese economie zich onverwachts sterk en in november 2020 volgden de VS en de EU na hoopvol nieuws over de komst van vaccins. Gevolg was dat alle inkopers wereldwijd fors gingen bestellen – de zweep krachtig naar voren, terwijl veel industriële (productie)bedrijven hun voorraden juist uit voorzorg hadden verkleind. Met als huidige situatie een disbalans tussen vraag en aanbod van grondstoffen en halffabricaten.

Supercyclus?

Indien het aanbod structureel niet aan de vraag kan voldoen, dan blijven prijzen in potentie jarenlang hoog. In dat geval spreken deskundigen van een ‘supercyclus’: de schaarste problemen kunnen dan jaren voortduren. ‘De vorige supercyclus duurde eigenlijk van begin 2000 helemaal tot in 2014′, zegt ING’s grondstoffenanalist Warren Patterson in een analyse. Hij vindt het nog te vroeg om dat te beweren. ‘Voor een nieuwe supercyclus zou de huidige vraag uit China meerdere jaren moeten aanhouden. Dat is niet erg waarschijnlijk.’

Wel zouden andere landen het stokje kunnen overnemen, als ze straks weer helemaal opengaan. ‘De energietransitie zou in potentie voor de benodigde grotere vraag kunnen zorgen’, schrijft Patterson. Casper Burgering, grondstoffeneconoom bij ABN Amro, heeft ook zijn twijfels. ‘Nu is de vraag door de energietransitie nog niet significant te noemen. Er is echt fors overheidsbeleid nodig om de groene investeringen tractie te geven.’ Hij richt zijn blik dan vooral op EU-landen en de VS, die meer ambitie tonen volgens hem dan China.

Wilt u een persoonlijk advies?

Heeft u nog vragen en/of wenst u een nadere toelichting voor uw situatie, neem dan gerust persoonlijk contact met ons op. Graag bespreken we samen met u de mogelijkheden voor uw aanvragen en projecten.

VAN RAAK STAAL Tilburg
VAN RAAK STAAL Oss
VAN RAAK STAAL Duiven
VAN RAAK STAAL Roermond
RICHARD JANSSEN STAAL Asten
VAN RAAK STAINLESS Wijchen

Geraadpleegde bronnen: FD, Meps.co.uk, CBS, NEVI, ABN-AMRO en ING